ความหวังในการรักษาด้วยการผ่าตัด นอกเหนือจากการหายจากอาการเจ็บป่วยแล้วก็คงจะเป็นเรื่องของรอยแผลเป็น ที่ไม่มีใครอยากให้เกิดขึ้น แต่หากต้องออกจากห้องผ่าตัดพร้อมด้วยแผลไฟไหม้จากเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิดอย่างการผายลมแล้ว หลายคนคงอดสงสัยว่าเหตุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นได้อย่างไร?

ภาพที่ 1 การผ่าตัด
ที่มา sasint/Pixabay

          เหตุการณ์ที่ดูไม่น่าเชื่อนี้เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริงกับผู้ป่วยหญิงของโรงพยาบาลโตเกียว ในเขตชินจูกุเมื่อปีพ.ศ. 2559 ซึ่งผู้ป่วยเข้ารับการผ่าตัดมดลูก และวิธีการผ่าตัดนั้นมีเกี่ยวข้องกับการใช้เลเซอร์ เช่นเดียวกับผู้ป่วยโดยทั่วไปที่จะต้องถูกวางยาสลบและถูกคลุมร่างกายด้วยผ้าปลอดเชื้อ แต่ปัญหาคือไม่มีใครคาดคิดหรือแม้แต่คาดการณ์ว่า การผายลมของเธอในระหว่างขั้นตอนการผ่าตัดนั้นจะก่อให้เกิดไฟลุกไหม้และลุกลามเกินกว่าที่จะควบคุมได้ 

           จากการพิสูจน์หลักฐานพบว่า อุปกรณ์ต่าง ๆ ในห้องผ่าตัดทำงานเป็นปกติดีและไม่มีวัสดุไวไฟในห้องผ่าตัด แต่ไฟที่ลุกไหม้นั้นเกิดจากแก๊สที่อยู่ภายในช่องท้องของผู้ป่วย ซึ่งเมื่อแก๊สถูกปล่อยออกมาจะทำปฏิกิริยากับแสงเลเซอร์จากเครื่องมือที่เกี่ยวข้อง ทำให้เกิดการเผาไหม้ จนไฟลุกลามติดผ้าปลอดเชื้อที่คลุมร่างกายและลวกผิวหนังของผู้ป่วยบริเวณเอวและขา

ภาพที่ 2 การผายลมจะช่วยให้อาการท้องอืดดีขึ้น
ที่มา derneuenann-Pixabay

การผายลม

          การผายลม (Fart) หรือการขับออกของแก๊สผ่านทางทวารหนัก เป็นกระบวนการทางชีวภาพที่เกิดขึ้นกับร่างกายเป็นปกติ ซึ่งในแต่ละบุคคลจะมีปริมาณ กลิ่น และความถี่ในการผายลมที่แตกต่างกัน นอกจากนี้การผายลมยังเป็นสัญญาณที่ดีที่บ่งชี้ถึงการรับประทานอาหารที่มีเส้นใยที่เพียงพอและการทำหน้าที่ที่เป็นปกติดีของแบคทีเรียดีในลำไส้อีกด้วย

          แก็สที่เกิดจากการผายลมนั้นเป็นแก๊สที่เกิดจากการรวมตัวกันของอากาศที่ประกอบไปด้วยแก๊สไนโตรเจนและออกซิเจนที่ถูกกลืนเข้าไปโดยบังเอิญพร้อมกับอาหารที่รับประทานและเดินทางผ่านเข้าไปในระบบทางเดินอาหารเมื่อร่างกายมีการย่อย  กับแก็สที่ผลิตโดยแบคทีเรียภายในลำไส้เล็กตอนล่างและลำไส้ใหญ่อย่างแก็สไฮโดรเจน คาร์บอนไดออกไซด์ และมีเทน ซึ่งแก๊สทั้งหมดนี้ต้องการหาทางออก ร่างกายจึงกำจัดออกมาในรูปของการผายลม

แก๊สจากการผายลมทำให้เกิดการเผาไหม้ได้อย่างไร?

          ไฟเป็นผลมาจากปฏิกิริยาทางเคมีที่เรียกว่า กระบวนการเผาไหม้(Combustion) ซึ่งเป็นปฏิกิริยาทางเคมีระหว่างออกซิเจนในบรรยากาศกับเชื้อเพลิงร่วมกับการให้ความร้อนจนถึงอุณหภูมิการติดไฟ (Ignition Temperature)   โดยเปลวไฟจะประกอบด้วยส่วนประกอบหลักๆ ได้แก่คาร์บอนไดออกไซด์ ไอน้ำ ออกซิเจน และไนโตรเจน

ภาพที่ 3 กระบวนการเผาไหม้ ที่มา https://science.howstuffworks.com

             ในขณะที่แก๊สจากการผายลมของมนุษย์มีองค์ประกอบทางเคมีที่มีความแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ซึ่งขึ้นอยู่กับชีวเคมี แบคทีเรียในลำไส้ใหญ่และอาหารที่รับประทานเข้าไป แต่องค์ประกอบทางเคมีโดยทั่วไปของแก๊สที่เกิดจากการผายลมนั้นมีดังนี้

• คาร์บอนไดออกไซด์ (Carbon dioxide; Co₂)
• ไฮโดรเจน (Hydrogen; H)
• มีเทน (Methane; CH₄)
• ไนโตรเจน (Nitrogen; N)
• ออกซิเจน (Oxygen; O₂)

              จากองค์ประกอบทางเคมีข้างต้นพบว่า แก๊สไฮโดรเจนและมีเทนเป็นแก๊สไวไฟที่สามารถติดไฟได้โดยง่ายเมื่อได้รับความร้อนหรือสัมผัสกับประกายไฟจากแหล่งกำเนิดต่างๆ เช่น ไม้ขีดไฟ ไฟแช็ค แรงเสียดทาน ฟ้าผ่า เป็นต้น  ทั้งนี้ในกรณีของการเกิดไฟไหม้จากการผายลมนั้น เลเซอร์จากวิธีการรักษาเป็นแหล่งกำเนิดความร้อนที่ช่วยให้แก๊สไวไฟทำปฏิกิริยากับออกซิเจนในอากาศ จนเกิดเป็นกระบวนการเผาไหม้ขึ้น

ภาพที่ 4 ปฏิกิริยาการเผาไหม้ของมีเทน 
ที่มา พรรณพร กะตะจิตต์

             อย่างไรก็ดี ตามสื่อสังคมออนไลน์เช่น Youtube หรือช่องทางอื่น ๆ จะเห็นว่า มีผู้คนจำนวนมากทดลองการเกิดปฏิกิริยาการเผาไหม้จากแก๊สที่เกิดจากการผายลม ทั้งเพื่อความสนุกและเพื่อทดสอบสีของเปลวไฟที่แตกต่างกันในแต่ละบุคคล ซึ่งนั่นอาจเป็นการทดลองที่ก่อให้เกิดเพลิงไหม้และเป็นอันตรายได้ ดังนั้นจึงไม่ควรเลียนแบบการกระทำเหล่านั้น

แหล่งที่มา

Jenny Hills. (2017, 16 November). Hee Is What Your Farts Reveal About Your Health.
           Retrieved November 29, 2017, 
           from http://www.healthyandnaturalworld.com/what-your-farts-reveal-about-your-health/

Foreign Staff of Telegraph. (2016, 2 November). Woman seriously burned after intestinal gas catches fire during surgery.
          Retrieved November 29, 2017, 
          from http://www.telegraph.co.uk/news/2016/11/02/woman-seriously-burned-after-fart-catches-fire-during-surgery/

David Moye. (2016, 2 November). Woman Farts During Surgery, Setting Fire To Laser In Operating Room.
          Retrieved November 29, 2017, 
          from https://www.huffingtonpost.com/entry/hospital-fart-fire_us_5818b2c4e4b0990edc3388cf

TOM HARRIS. How Fire Works.
          Retrieved November 29, 2017, 
          from https://science.howstuffworks.com/environmental/earth/geophysics/fire1.htm

Anne Marie Helmenstine. (2017,16  August). What Is a Fart Made Of?
          Retrieved November 29, 2017, 
          from https://www.thoughtco.com/chemical-composition-of-farts-608409

Anne Marie Helmenstine. (2017,11  April). Combustion Definition (Chemistry).
          Retrieved November 29, 2017, 
          from https://www.thoughtco.com/definition-of-combustion-605841